پارگی رباط صلیبی حاد در اثر پیچ‌خوردگی مفصل زانو ایجاد می‌شود. معمولا بسیار دردناک است و مفصل زانو ناپایدار می‌شود و در نتیجه لنگش ایجاد می‌شود. درمان کشیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو ممکن است شامل تمرینات، استراحت و توانبخشی باشد که به شما در بازیابی قدرت و ثبات کمک می‌کند یا جراحی برای تعویض رباط پاره شده و به دنبال آن توانبخشی.

رباط صلیبی چیست؟

بدن ما تشکیل شده از رباط‌ها و لیگامان‌هایی که به صورت رشته‌ها و بافت‌های محکم و طناب مانندی، به دورمفصل پیچیده شده‌اند. در واقع رباط‌ها مانع از تحرک بیش از حد مفاصل شده و می‌توانند در برابر کشش‌ها مقاومت کنند. زانو یکی از مفاصل ناپایدار و پر‌تحرک بدن می‌باشد که از چندین رباط اصلی تشکیل شده است. چهار دسته رباط شامل:

1. رباط‌های طرفی داخلی
2. رباط‌های طرفی خارجی
3. رباط‌های صلیبی قدامی
4. رباط‌های صلیبی خلفی

از بین این چهار دسته، رباط های صلیبی به صورت مایل درون مفصل زانو قرار گرفته‌اند. لیگامان صلیبی قدامی مطابق با جهت لیگامان مایل داخلی است و عملکرد آنها کنترل حرکت ساق پا به سمت جلو و کنترل دامنه حرکتی زانو به سمت داخل است.

کشیدگی و پارگی رباط صلیبی

پارگی رباط صلیبی داخلی و خارجی اغلب به علت حادثه‌های جدی مانند تصادف یا وجود ضربات سنگین به وجود می‌آیند. میزان جراحات در پارگی رباط صلیبی داخلی و خارجی متفاوت است. لازم به ذکر است که هر دو رباط صلیبی داخلی و خارجی، مستعد پارگی هستند و به علت آسیب‌های مرتبط با ورزش، سقوط، حوادث ناشی از وسایل نقلیه عوارض‌هایی مانند آسیب به غضروف مفصلی، رباط یا مینیسک زانو را در پی دارد.

درجه‌های این آسیب را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

• درجه اول: در این‌حالت رابط دچار کشیدگی شده اما زانو همچنان حالت ثابت و پایدار خود را حفظ می‌کند.
• حالت دوم: در این‌حالت تقریبا در معرض پارگی قرار گرفته است.
• حالت سوم: زمانی ایجاد می‌شود که رباط کاملا پاره شده و زانو در شرایط ناپایداری قرار بگیرد.

علت پارگی و کشیدگی رباط صلیبی زانو

رباط صلیبی به دلایل مختلفی می‌تواند دچار پارگی شود. از جمله علت پارگی رباط صلیبی زانو می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• پیچ خوردن زانو
• ضربه بر روی زانو
• کشش بیش از حد زانو
• پریدن و فرود آمدن بر روی زمین که با خم شدن زانو همراه باشد
• تغییر و تعویض ناگهانی وزن ایجاد شده بدن از یک پا به پای دیگر
• توقف ناگهانی در هنگام دویدن
• انجام ورزش و تمرینات سنگین

علائم آسیب رباط صلیبی داخلی و خارجی

علائم آسیب رباط صلیبی بسته به موقعیت آسیب‌دیدگی زانو متفاوت است.

رباط صلیبی داخلی

رباط صلیبی داخلی در داخل مفصل زانو قرار دارد و اگر دچار آسیب شود، می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:

• درد در زانو
• تورم که بیش از ۲۴ ساعت طول بکشد.
• از دست دادن طیف کاملی از حرکت زانو
• درد و ناتوانی در راه رفتن بر روی پای آسیب دیده
• زانوی بی ثبات

رباط صلیبی خارجی

رباط صلیبی خارجی در قسمت خارجی زانو در زیر تاندون عضله دوسر رانی قرار دارد و اگر دچار آسیب شود، می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:

• درد در زانو
• تورم فوری زانو
• مشکل یا عدم امکان راه رفتن بر روی پای آسیب دیده
• احساس در رفتگی در قسمت زانو

تشخیص پارگی رباط صلیبی

برای تشخیص پارگی رباط صلیبی روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل موارد زیر است:

1. شرح حال بیمار
2. انجام معاینات فیزیکی
3. استفاده از تصاویر اشعه ایکس، اسکن یا ام‌آرآی
4. تست‌های بالینی مانند تست ADT و تست لاچمن که توسط جراح ارتوپد انجام می‌شود.
5. رادیوگرافی ساده
6. آرتروسکوپی که آخرین روش در معاینه می‌باشد. در این شرایط جراح به صورت مستقیم با آرتروسکوپ پارگی‌ رباط را مشاهده می‌نماید.

درمان پارگی رباط صلیبی

در انتخاب روش درمان پارگی رباط صلیبی اگر تنها پارگی در رباط صلیبی ایجاد شده باشد و آسیب دیگری در زانو نداشته باشیم، به عواملی مانند شدت آسیب و سن بیمار و شغل وی بستگی دارد.

برای مثال اگر یک جوان دچار پارگی لیگامان شده باشد و قصد دارد که تحرک خود را ادامه دهد، قطعا به عمل جراحی نیاز دارد. اما فرد مسنی که زندگی آرام و طبیعی را ترجیح می‌دهد، معمولا بدون عمل جراحی نیز می‌تواند سلامتی خود را به دست بیاورد.

اگر علاوه بر پارگی لیگامان، آسیب دیگری هم به بافت‌های زانو وارد شود، درمان جراحی نتایج بهتری نسبت به درمان غیر‌جراحی خواهد داشت.

اگر پارگی به صورت کنده شدن بخشی از استخوان در ناحیه اتصال رباط باشد، برای درمان، عمل جراحی پیشنهاد می‌شود و در این عمل قسمت شکسته شده را با پیچ فیکس می‌کنند و بهم متصل می‌کنند.

هنگامی که آسیب‌دیدگی وخیم نباشد، درمان با روش‌های بدون جراحی امکان‌پذیر خواهد بود. بعضی از روش‌های غیر‌جراحی ساده، این امکان را به بیمار می‌دهد تا بتواند به سطح فعالیت‌های قبلی خود برسد. هدف اصلی از این روش‌های درمانی، کاهش درد و تورم، بازیابی دامنه حرکت طبیعی مفصل به صورت کامل، بهبود استقامت و ثبات مفصل، بازگشت توانایی و انجام فعالیت‌های قبل از آسیب‌دیدگی می‌باشد.

روش‌های درمانی عبارتند از:

1. فیزیوتراپی زانو
2. دارو درمانی
3. تزریق پی آر پی
4. تزریق گاز اوزون
5. تزریق استروئید
6. تجویز زانوبند‌های طبی و مخصوص
7. انجام تمرینات و فعالیت‌های ورزشی

فیزیوتراپی زانو

برای درمان پارگی رباط صلیبی انجام حرکات ورزشی و روش‌های فیزیوتراپی می‌تواند عملکرد طبیعی زانو را به حالت قبلی خود بازگرداند. بهره‌گیری از این روش، سبب بهبود استحکام و ثابت ماندن مفصل و بازگردانی فعالیت‌های قبل از آسیب می‌باشد.

دارو درمانی

در پارگی رباط صلیبی زانو، هنگام بروز درد و تورم اولیه، فرد ابتدا اقدام به درمان از طریق دارو خواهد کرد. مصرف داروهای مسکن و ضد‌التهاب غیر‌استروئیدی، برای کاهش درد و التهاب تجویز می‌شود.

تزریق پی‌آر‌پی

یکی از درمان‌های پارگی رباط های صلیبی تزریق پی‌آر‌پی یا پلاسمای غنی شده از پلاکت می‌باشد. این روش از دیگر روش‌های درمانی موثر در درمان دردهای ناشی از زانو و آسیب دیدگی‌های رباط می‌باشد. هدف از این روش‌درمانی، درمان آسیب‌دیدگی می‌باشد که نه تنها سبب رفع علائم پارگی می‌شود، بلکه باعث بهبودی سریع آن نیز خواهد شد.

تزریق گاز اوزون

در پارگی های رباط صلیبی از تزریق اوزون برای درمان زانو‌ درد و دیگر مشکلات زانو استفاده می‌شود که موثر است. این روش درمانی باعث بهبود جریان‌خون در بافت آسیب دیده خواهد شد و به این صورت با تامین کردن مواد مغذی در بافت، سبب تسریع در روند بهبودی می‌شود.