مفصل شانه به سبب وجود عضلات، استخوانها، تاندون و رباط های پیچیده یکی از متحرک ترین مفصل های بدن است. دامنه حرکتی این مفصل نسبت به سایر مفاصل بدن گسترده تر و بسیار متغیر است و به همین سبب امکان انجام فعالیت های متنوعی را به انسان می دهد به سبب گستردگی دامنه حرکت شانه است که احتمال در رفتگی شانه و پارگی تاندون(tendon tear) در آن بیشتر از سایر مفاصل بدن است. خوشبختانه این گونه آسیب ها توسط جراحی ترمیم تاندون شانه ترمیم می شوند.
پارگی تاندون به چه معناست؟
تاندون و یا زردپی بافت رشته ای بسیار محکم از جنس کلاژن و مقاوم در برابر کشش است. وظیفه اصلی تاندون شانه اتصال عضله به استخوان و پایداری مفصل شانه است. گروهی از تاندون ها به نام روتاتور کاف(rotator cuff)، مفصل شانه را به حرکت درآورده و در نهایت موجب حرکت شانه در جهات مختلف و چرخاندن آن می شوند.
کشیدگی بیش از حد سبب پارگی ناکامل و پارگی کامل تاندون شده و در نهایت مشکلات حرکتی جدی در فرد ایجاد می شود. پارگی تاندون را در حالت های مختلف می توان مورد بررسی قرار داد. خوشبختانه امروزه با توجه به شدت و وسعت آسیب، برای ترمیم تاندون شانه درمان های متفاوتی وجود دارد.
علل پارگی تاندون چیست؟
- حوادث غیر مترقبه مانند زمین خوردن
- ضربه ناگهانی با فشار بالا به شانه بر اثر برخورد جسم سخت
- آسیب بر اثر تصادف
- آسیب به شانه بر اثر ورزش های سنگین مثل وزنه برداری
- انجام فعالیت های تکرار شونده در ناحیه شانه مانند ورزش تنیس
- چرخش ناگهانی شانه
- افزایش سن
عواملی که خطر پارگی تاندون های شانه را افزایش می دهند
- ژنتیک: بر اساس تحقیقات، در برخی از خانواده ها به دلیل ضعف عضلات و استخوان ها احتمال آسیب به تاندون نیز بیشتر است.
- افزایش سن: با گذشت زمان و افزایش سن تاندون ها نیز فرسوده می شوند.
- مشاغل یدی سنگین: مشاغلی که با فعالیت های سنگین بدنی سروکار دارد
- ورزش های سنگین: حتی در صورتی که ورزش ها به صورت حرفه ای و تحت نظارت مربی انجام شوند به مرور زمان سبب فرسودگی تاندون می شوند. ورزش هایی مانند وزنه برداری، گلف، شنا، تنیس و…
- عوارض برخی از داروهای پزشکی: این داروها سبب ضعف عضلات شده و احتمال آسیب به تاندون را افزایش می دهد.
- سیگار: نیکوتین موجود در سیگار آسیب های جدی به سلامت تاندون ها وارد می کند.
پزشک چگونه پارگی تاندون را تشخیص می دهد؟
یک پزشک با تجربه با انجام معاینات فیزیکی و حرکت دادن دست شما به جهات مختلف به خوبی آسیب تاندون را تشخیص می دهد. اما ممکن است از روش های دیگری مانند اشعه ایکس، MRI و یا سونوگرافی نیز برای بررسی شدت آسیب استفاده کند.
انواع پارگی تاندون
- پارگی مزمن: بر اثر فرسودگی تاندون ها و با گذشت زمان ایجاد می شود
- پارگی حاد: این نوع پارگی به صورت اتفاقی، بر اثر حوادث ناگهانی و ضربه به تاندون ایجاد می شود. درد شانه، التهاب و اسپاسم عضلات ناحیه شانه از نشانه های اولیه پارگی تاندون است.
- پارگی کامل: در سطح از آسیب، بر سطح تاندون روتاتور کاف شانه سوراخ ایجاد شده به طور کامل دچار پارگی می شود و پزشک با جراحی باز و یا جراحی آرتروسکوپی(arthroscopy) به جراحی پارگی تاندون شانه اقدام می کند.
- پارگی ناکامل (نسبی): در این حالت پارگی به صورت کامل اتفاق نیوفتاده و ممکن است فرد با انجام درمان هایی همچون فیزیوتراپی بهبود یابد.
علائمی که نشان دهنده ی نیاز بیمار به عمل جراحی ترمیم تاندون شانه است
در مواردی جزئی کشیدگی تاندون با استراحت و انجام حرکات ورزشی وضعیت بیمار بهبود می یابد. اما اگر تاندون به طور کامل دچار پارگی شده باشد تمامی علائم با گذشت زمان وخیم تر خواهند شد.
- احساس درد در ناحیه شانه و بازو
- تورم در این ناحیه
- احساس ضعف
- ناتوانی در انجام برخی از حرکات و چرخش های عادی شانه
- خش و منقبض شدن بازو
- کاهش قدرت در ناحیه بازو و شانه
- شنیدن صدا از ناحیه شانه
انواع درمان ها برای ترمیم پارگی تاندون شانه
برای تشخیص و درمان پارگی تاندون شانه مراجعه به پزشک متخصص ارتوپدی در اولویت است. به همین ترتیب پزشک با انجام معاینات لازم و بررسی های بالینی شدت آسیب را مشخص کرده و با توجه به آن درمان مناسب را در نظر می گیرد.
درمان غیر جراحی
در صورتی که شدت آسیب جزئی باشد لازم است بیمار:
- استفاده از کمپرس یخ در محل تورم به مدت 20 دقیقه. لازم است این عمل چندین بار در روز انجام شود.
- چند هفته استراحت کند و محدود کردن حرکات شانه
- ثابت نگه داشتن شانه با استفاده از یک باند و یا اسلینگ.
- انجام دادن ورزش های توانبخشی فیزیوتراپی برای بازگشت قدرت و توان عضلات
- مصرف داروهای ضدالتهابی تجویز شده توسط پزشک را به صورت مرتب.
درمان جراحی
در برخی از موارد به دلیل وارد شدن آسیب های جدی به شانه، تاندون به صورت کامل دچار پارگی می شود. بهترین راه درمان در این موارد عمل باز و عمل آرتروسکوپی است. انتخاب نوع عمل جراحی پارگی تاندون شان به شدت و وسعت آسیب بستگی دارد.
- عمل باز: در صورتی که درگیری وسیع بوده و پیچیدگی بالایی داشته باشد از این روش جراحی استفاده می شود.
- عمل آرتروسکوپی شانه: یک روش کم تهاجمی و ایمن برای ترمیم درجات خفیف و متوسط پارگی تاندون و دیگر مشکلات ارتوپدیک می باشد. در روش آرتروسکوپی، جراح با برش های بسیار کوچک با ابزار های جراحی لازم به ترمیم تاندون شانه می پردازد. از مزیت های این روش می توان دوره ی نقاهت بسیار کوتاه اشاره کرد.
عوارض عمل نکردن پارگی تاندون
اقدام به موقع جهت جراحی پارگی تاندون شانه ، مانع از بروز عوارض بعدی مانند کوتاهی تاندون می شود. بنابراین تاخیر در درمان تحت عمل جراحی شانس بهبودی را برای همیشه از فرد می گیرد. درمان های غیر جراحی در این مورد تنها باعث تکسین موقتی درد شده و مشکل اصلی بیمار یعنی پارگی شانه از بین نمی رود.
عوارض پس از عمل جراحی پارگی تاندون چیست؟
ممکن است بعضی از بیماران پس از تمامی اعمال جراحی عوارض مختصری مانند درد، عفونت، کبودی، التهاب و قرمزی را در ناحیه ی جراحی شده تجربه کنند تا زمانی که این عوارض تحت کنترل باشند برای بیمار مشکل جدی نخواهند داشت. اما عوارض دیگری هستند که ممکن است درصد کمی از بیماران آنها را تجربه کنند. پس از جراحی پارگی تاندون شانه امکان بروز عوارض زیر وجود دارد:
- آسیب به اعصاب اطراف محل جراحی.
- آسیب به رگ های خونی.
- پارگی مجدد تاندون: احتمال آن بسیار اندک است.
- سفتی خشکی شانه: این حالت با انجام ورزش های توانبخشی بهبود می یابد.
- عوارض ناشی از بیهوشی
- خونریزی محل جراحی: احتمال بروز این عارضه در عمل جراحی آرتروسکوپی بسیار اندک است
مراقبت های بعد از عمل جراحی پارگی تاندون
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
- تمیز نگه داشتن محل زخم
- ثابت نگه داشتن شانه تا زمان بهبودی کامل
- انجام ورزش و نرمش های تجویز شده توسط پزشک
- شرکت در جلسات فیزیوتراپی برای بهبود وضعیت عضلات
- شروع رانندگی با مشورت پزشک
- استحمام: 4 تا 7 روز پس از عمل با در نظر گرفتن مراقبت های لازم و بدون فشار وارد کردن به شانه
در صورتی که تورم، درد، قرمزی و ترشحات محل زخم افزایش یافت و یا اینکه دچار هر یک از علائم ناگهانی مانند تب و لرز، ضعف و تنگی نفس شدید سریعا به پزشک اطلاع دهید.
هزینه عمل جراحی ترمیم تاندون شانه
قیمت عمل ترمیم تاندون شانه به خیلی از عوامل بستگی دارد مثل جراحی که شما را عمل می کند، شهر و بیمارستانی که در آن عمل می کنید. ولی مهمترین موردی که در هزینه عمل علاوه بر دستمزد جراح تاثیر گذار می باشد روش و برند مواد مصرفی است که جراح برای عمل در نظر می گیرد که آن نیز به میزان پارگی و سختی عمل بستگی دارد.